Mae arwahanrwydd cymdeithasol yn cael effaith wirioneddol ar iechyd a lles unigolyn, ac rydyn ni wedi gweld hyn hyd yn oed yn fwy yn ystod pandemig Covid-19.
Gyda chyllid gan Comic Relief, lansiwyd y prosiect Connect a gyflwynwyd gan United Welsh yn 2018 ac mae wedi bod yn achubiaeth i bobl hŷn sy’n byw yn Ne Cymru eleni.
Ar adeg pan ofynnwyd i bobl hŷn hunanynysu er mwyn amddiffyn eu hunain rhag y coronafeirws, gwnaeth hwyluswyr a gwirfoddolwyr prosiect Connect dros 1,500 o alwadau ffôn lles i bobl hŷn sy’n byw yng nghartrefi Wales United, gan estyn allan gyda chyfeillgarwch â’r rhai sydd mewn perygl o deimlo unig.
Mae prosiect Connect yn ymwneud ag annog pobl i adeiladu perthnasoedd ystyrlon, cefnogi pobl i fod yn egnïol gyda’u cymuned a ‘chysylltu’ i leihau arwahanrwydd.
Cyn y cyfnod clo cenedlaethol cyntaf ym mis Mawrth, roedd gwirfoddolwyr yn clocio bron i 100 o oriau gwirfoddoli bob wythnos trwy arwain gweithgareddau cymdeithasol mewn cynlluniau llety cysgodol a Gofal Ychwanegol. Roedd hyn yn cynnwys:
- Ciniawau grŵp a choginio
- Grwpiau gwau a gododd arian i ysgolion ac elusennau lleol
- Prosiectau garddio cymunedol
- Grwpiau celf a chrefft
- Côr Cyswllt Rhwng Cenedlaethau Brynmawr gydag Ysgol Santes Fair, sy’n parhau i dyfu a ffynnu
- Sesiynau cymorth digidol rhwng cenedlaethau
Er i Covid-19 ein gorfodi ni i gyd i fyw a gweithio mewn ffordd wahanol, fe wnaeth prosiect Connect hefyd addasu, ac mae’r cyfeillgarwch a ffurfiodd cyn y pandemig coronafeirws wedi dod yn gryfach o’i herwydd.
Dywedodd yr Hwylusydd Cyswllt Andrea Withers:
“Mae’r ysgolion rydyn ni’n gweithio gyda nhw wedi bod yn hollol wych.
“Gwnaeth disgyblion cynradd Blaen Y Cwm blanwyr ar gyfer gerddi’r cynllun yn Wesley House, Saxon Court a Llys Nant Y Mynydd ym Mlaenau Gwent.
“Anfonodd Ysgol Roseheyworth luniau i godi calon y tenantiaid ac mae Ysgol Eglwys y Santes Fair yng Nghymru wedi bod yn fendigedig hefyd.”
Mae athrawes Ysgol Santes Fair ac Arweinydd Côr Rhwng Cenedlaethau Sarah Lewis wedi bod yn gefnogwr amser hir i’r prosiect Connect. Yn ogystal â’r côr, mae hi wedi annog llawer o weithgareddau rhwng cenedlaethau ac wedi gwneud galwadau cyfeillio hefyd. Parhaodd Andrea: “Mae’r plant o Santes Fair wedi bod yn ffonio ac yn tecstio eu ffrindiau hŷn; anfonon nhw ‘Fagiau o Hapusrwydd’ yn cynnwys anrhegion ac fe wnaeth y deli lleol hyd yn oed roi cacen i’r ysgol i’w rhoi i denantiaid.
“Yn ddiweddar, gwnaeth yr ysgol gyfan hefyd babïau i’r tenantiaid eu rhoi yn eu ffenestri a rhoddwyd pabi i’w lliwio i denantiaid fel y gallent gael eu defnyddio yn arddangosfa’r ysgol.”
Yn ogystal â chefnogi pobl hŷn, mae prosiect Connect yn cael effaith gadarnhaol ar y gwirfoddolwyr y mae’n eu recriwtio a’u cefnogi i arwain gweithgareddau hefyd.
Yn ystod y misoedd diwethaf, maent wedi adnewyddu’r gerddi cymunedol mewn cynlluniau lle mae pobl hŷn yn byw fel y gallent fwynhau eistedd y tu allan hyd yn oed yn fwy, neu gymryd yr olygfa yn syml.
Rhwng garddio, siopa, casglu meddyginiaeth a mwy, mae’r gwirfoddolwyr wedi dweud bod cynnig cefnogaeth wedi cael effaith gadarnhaol ar eu lles hefyd.
Arweinir y prosiect Connect gan dîm Byw’n Dda United Welsh.
Dywedodd Arweinydd Tîm Byw’n Dda, Jemma Browning:
“Y weledigaeth ar gyfer Connect oedd gweithio gyda phobl i gofleidio eu cryfderau a’u priodoleddau mewn ffyrdd a oedd yn eu helpu i ffurfio cysylltiadau â phobl a’r cymunedau lleol lle maen nhw’n byw.
“Yn ogystal â chreu pryderon iechyd a lles, gall arwahanrwydd cymdeithasol arwain at faterion diogelwch eraill. Mae cymryd agwedd ragweithiol gyda phrosiectau fel Connect yn helpu i atal y materion hynny tra hefyd yn adeiladu cymunedau cryfach ac iachach.
“Rydyn ni’n falch bod y prosiect yn cael effaith gadarnhaol ar bobl hŷn a’r gymuned ehangach hefyd.”
